Maar het huis van de aandeelhouder zal overeind blijven
De bezorgde lezer Nick stelde vanochtend deze vraag (zie blogpost van gisteren):
‘Wat is uw mening over de QE die NOG STEEDS!! doorgaat in de USA en ook in de EU worden er gestaag euro’s bijgeprint. Zitten we op macro-economisch standpunt nu niet in een ‘dead cat bounce’ om daarna een serieuze drop te krijgen? Dit kan toch niet blijven doorgaan op die manier? Is het wel nog slim om aandelen te blijven kopen? Je kan zeggen op lange termijn komen we er goed uit, maar ik zie mijn centen liever wat veilig en koop in de serieuze dip dan 10 jaar te wachten vooraleer ik dan terug op een break-even punt ben.’
Een terechte vraag is dat, maar het is tegelijk een bewijs van een extreem complexe toestand. Deze vraag op zich kan immers het antwoord beïnvloeden, naarmate meer waarnemers ze stellen en ernaar zullen handelen. Hoe meer onzekerheid, angst, pessimisme, hoe somberder het antwoord uiteindelijk kan zijn. En omgekeerd. Dit moeten we afwachten.
Vandaag ga ik daarom niet in op gevoelskwesties à la believer/non-belevier van het monetair beleid, welles-nietes-spelletjes allerhande, pessimisme/optimisme, en vooral ideologische overwegingen.
Gewoon enkele bedenkingen over wat nu echt noodzakelijk is, en de gevolgen daarvan.
Net zoals in de strijd tegen corona alle gewone regels overboord moeten worden gegooid en we nu al sinds 13 maart in een maatschappij leven die we nooit hadden kunnen verwachten, moeten ook de traditionele regels van gewone economische tijden overboord om de uiterst zware wereldreseccie te bestrijden die wordt veroorzaakt door de corona en de lockdowns.
De enige juiste manier om de grote ramp te voorkomen is die van de brandweer die een brandend huis moet blussen om te voorkomen dat de rest van het dorp in vlammen opgaat: alle kranen open. Dat is wat nu gebeurt: whatever it takes. Ongelimiteerd geld creëren om te voorkomen dat de wereldwijde economie helemaal instort, met massale werkloosheid en armoede als gevolg.
Wat zijn de te verwachten gevolgen?
Opnieuw de metafoor van de pompier: veel waterschade. Dat huis en zijn inboedel vallen niet meer te redden. Ook op economisch vlak vallen veel slachtoffers nu.
****
In dit verband geef ik hier nog eens mijn inschatting van de beurzen op dit moment.
De beurs is een voorlopende indicator. Beleggers proberen in te schatten wat er na de huidige destructie zal overblijven. De rest van het dorp? In welke mate? Als we het koersherstel van de voorbije maand en de waarderingen van vandaag taxeren, is het ons duidelijk dat beleggers echt geloven dat enkel dit huis in de vlammen is opgegaan. Dat is een redelijk optimistische veronderstelling. De spectaculaire val van de olieprijzen bijvoorbeeld, geeft een duidelijk signaal dat ook de omringende huizen helemaal niet meer in goede staat zijn: de consumptie van energie bij ondernemingen en gezinnen is veel meer gezakt dan we voor mogelijk hadden kunnen houden.
Kortom, wij geloven ook (al een poos) dat de beurzen nog enkele moeilijke maanden zullen beleven. ‘Gespreid instappen’ blijft dus ons motto.
****
Maar het bluswerk van de ECB, de Fed en de anderen kan op termijn wel degelijk het dorp redden. De voorwaarde is dat, na het vuur, ook het overtollige water zal moeten verdwijnen.
De schulden dus. Eén ding is belangrijk in deze bedenking: het is niet zozeer de hoogte van de schulden die een potentiële economische bedreiging vormt, maar de kostprijs ervan. En dat is de rente.
Daarom zal het volgende (moeten) gebeuren.
De rente zal nog jarenlang wereldwijd uiterst laag worden gehouden. De schulden moeten immers te dragen zijn. En als de rente jarenlang lager ligt dan de economische groei, droogt het water wel degelijk op: de schuldratio (schulden/bbp) zal zakken.
Blijft de rente bovendien jarenlang significant onder het inflatiepeil, dan zakt ‘op mirakuleuze wijze’ ook de waarde van de schulden. 1 miljard euro vandaag zal over enkele jaren minder dan 1 miljard waard zijn. Dat is uiteraard de echte betekenis van inflatie: geldontwaarding.
Dus ook: een overheidsobligatie met een rente die (ver) onder het inflatiepeil ligt, betekent een negatieve reële return voor de houder ervan, degene dus die de overheid geld heeft geleend. Idem voor spaarboekjes, die vandaag misschien nog 0,11% op jaarbasis krijgen, maar omdat de inflatie hoger ligt jaar na jaar verarmen…
Dit, economen noemen het ‘financiële repressie’, lijkt dus het meest plausibele toekomstscenario. Een jarenlang ultralage rente, en een deflatiebestrijding die (hopelijk!) inflatie zal activeren, die op zich (hopelijk!) binnen de perken blijft. Hier is stuurmanskunst voor nodig. Maar daar moeten we als mens in geloven. Vertrouwen is cruciaal, anders lukt niks.
****
Gevolg: de schuldeisers worden de grote slachtoffers. Dat zijn dus de spaarders, die geld op rekeningen houden en de (overheids-)schulden financieren.
Wie wint? De schuldenaren in de eerste plaats. Maar ook de eigenaars, de bezitters, de… aandeelhouders.
****
Klein naschrift. Dit is het meest plausibele scenario, maar uiteraard geen zekerheid. Veel hangt af van ons gedrag: zijn we moedig genoeg om te blijven ondernemen en risicokapitaal te financieren? Het hangt ook af van onze politieke leiders. We mogen immers niet uitsluiten dat ze rare fiscale ingrepen zullen doen. Maar bon, zoiets kunnen we nooit uitsluiten.
Comments (7)
Geef een reactie
Je moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.
Yves Van Broekhoven
22 april 2020 at 12:15
Heel helder en duidelijk uitgelegd Pierre, merci!
thierry de laet
23 april 2020 at 08:19
Ik lees verschillende beleggersbladen maar dit blijft één van de beste, heldere uitleg en regelmatig feedback op de blog in deze onzekere tijden. Dank u!
geert casier
23 april 2020 at 19:16
Bedankt voor de duidelijke les in macro-economie Pierre, het venijn zit – zoals je zelf zegt – in de staart: wat doet de politiek hierna ? Indien het ondernemerschap teveel gefnuikt wordt gaan we nog lang barre tijden beleven ! De centrale banken zitten nu allemaal in het schuitje van de “liquidity trap” – waar de Japanners al 30 jaar tevergeefs proberen uit te geraken – niet echt een bemoedigend vooruitzicht
Nick Debruyne
23 april 2020 at 21:17
Bedankt!
Patrick Devilder
25 april 2020 at 10:17
Goed artikel Pierre, Merci !
Ivan Saelens
25 april 2020 at 20:18
wat indien eindelijk het besef komt dat de huidige (over)consumptiemaatschappij misschien toch niet de ideale maatschappijvorm is ? En het continue nastreven van economische groei ten koste van alles niet zaligmakend is ? zie https://www.eoswetenschap.eu/technologie/stop-focus-op-economische-groei-verbeter-wat-we-nu-al-hebben. Welke impact zou dit hebben op de wereldwijde beurzen ?
Jozef Megens
5 mei 2020 at 21:06
Duidelijke uitleg, waarvoor dank. Toch bedenkingen bij steeds terugkerende metaforen van geld dat “gepompt” wordt als water door centrale banken iin financieel systeem. Betere metafoor: honing dat in een kan gegoten wordt door de centrale banken. Dit is het zgn. Cantillon effect (Frans econoom). Wat gebeurt er namelijk met honing? Het blijft plakken aan de randen en wordt ongelijk verdeeld . Waar zit de honing? Niet bij spaarders, consumenten, … Wel bij banken: dit was de redding in 2008! Daarnaast ook bij sommige aandelen: ik denk aan techaandelen maar ook sommige vastgoedaandelen met groei en verzekerd dividend.